NHỮNG ĐẠI MỸ NHÂN VIỆT

NHỮNG ĐẠI MỸ NHÂN VIỆT

Những  mỹ nhân được lịch sử thế giới ghi tên họ có thể là  người thật từng được sách sử tụng ca hoặc có thể đã vươn lên trở thành đề tài thẩm mỹ trong nhiều tác phẩm thi, ca, nhạc, họa…. Phụ nữ Việt cũng có nhiều bóng hồng xứng đáng sống mãi cùng thời gian với biểu tượng của một “Đại mỹ nhân”.

Có thể nói, đặc điểm chung nhất của những mỹ nhân trong lịch sử được thế giới thường nhắc là đều có vẻ đẹp tuyệt thế, đều là những quân bài hoặc tự biến mình thành công cụ phục vụ cho lợi ích một nhóm chính trị trong giai đoạn họ sinh sống. Các ngôn từ ca tụng như “hoa nhường nguyệt thẹn”, “cá lặn chim sa”, hay “Khuynh nước khuynh thành” - hiểu nôm na là sắc đẹp khiến thành lũy tiêu tan, quốc gia nghiêng ngả,… cũng từ đó mà ra.

Nữ hoàng Cleopatra – Tự biến mình thành “vật tế thần”

Theo Từ điển Bách khoa toàn thư mở (Wikipedia), Cleopatra là người nổi tiếng nhất trong lịch sử. Bà là nữ hoàng của Ai Cập cổ đại cũng là nhà cai trị người Hi Lạp cuối cùng ở Ai Cập.

Trong cuộc nội chiến giữa chính phủ và dân chúng, đặc biệt là thời điểm Julius Caesar đánh chiếm thủ đô Ai Cập, để cứu vãn quyền lực bà đã tìm cách quyến rũ vị Đại đế bằng sắc đẹp, trí thông minh và vẻ tài hoa của mình. Bà được Caesar tái lập lên ngôi báu cai trị cùng em trai và có với vị tướng lừng danh này một “Caesar nhỏ”. Cleopatra sau đó loại bỏ tên của người em trai ra khỏi mọi giấy tờ chính thức, bỏ qua truyền thống dòng họ rằng phụ nữ cầm quyền phải phụ thuộc vào người nam giới cùng cai trị

Trong một bộ phim về nói bà, mỹ nhân huyền thoại này đã có cách gây ấn tượng mạnh mẽ với Ceasar ở  lần đầu tiên gặp mặt bằng cách sai tỳ nữ quấn kín mình trong một tấm lụa lớn rồi mang tới tổng hành dinh của Ceasar. Vị Đại đế đã có một phen bất ngờ và hào hứng  khi tấm lụa tự lăn để cuối cùng xuất hiện một giai nhân đẹp lộng lẫy từ từ ngồi dậy

Sau khi Ceasar bị ám sát, Cleopatra trở thành tình nhân của danh tướng có ảnh hưởng chính trị lớn khác là Marcus Antonius và có thêm 3 người con nữa trước khi bà tự vẫn ở tuổi 39 bởi nọc độc rắn mào.

Tây Thi – Nguồn cảm hứng của “Chim sa cá lặn”

Tây Thi sống vào thời Xuân Thu – Chiến Quốc trong lịch sử Trung Hoa, là người đứng đầu “Tứ đại mỹ nhân” của nước này. Tương truyền Tây Thi đẹp đến nỗi ngay cả khi nàng đau bụng nhăn mặt cũng khiến nam giới mê hồn. Khi nàng đi hái củi, những con chim bay trên bầu trời nhìn Tây Thi đến nỗi quên cả vỗ cánh mà rơi xuống đất. Còn khi nàng giặt áo bên bờ sông, cá nhìn mê mẩn tới mức chẳng buồn bơi mà dần dần chìm nghỉm dưới đáy sông.

Tây Thi được Việt vương Câu Tiễn lựa chọn để cúng tiến kẻ thù trong kế hoạch “Mỹ nhân kế” do hai đại thần Văn Chủng và Phạm Lãi tham mưu. Nàng là con cờ trong mục tiêu khiến vua nước Ngô vì say sưa gái đẹp mà quên việc nước.

Quả đúng vậy, sắc đẹp cùng sự khéo léo của Tây Thi khiến Phù Sai mê mẩn, không ngó ngàng việc triều chính và rũ bỏ lời can gián của trung thần dẫn đến quốc gia suy yếu. Kết quả bị chính Câu Tiễn  khởi binh thâu tóm giang sơn và đòi lại món nợ phải nếm phân trong thời gian bị giam cầm khi xưa.

Người đẹp “nghiêng nước nghiêng thành”  sau đó cũng có kết cục bi thảm khi bị vợ của Việt Vương trói vào một tảng đá lớn rồi thả  xuống giữa dòng sông (theo Đông Chu Liệt Quốc của tác giả Phùng Mộng Long)

“Hoa nhường nguyệt thẹn” bởi Điêu Thuyền

Điêu Thuyền đứng sau Tây Thi và trước Vương Chiêu Quân, Dương Ngọc Hoán trong Tứ đại mỹ nhân của Trung Hoa. Sử sách không nói đến nhiều nhưng trong bộ tiểu thuyết kinh điển “Tam Quốc Diễn Nghĩa” của La Quán Trung thì nàng là một trong những nhân tố đầu tiên góp phần khởi động cuộc nội chiến nồi da xáo thịt khiến thiên hạ chia 3 ở giai đoạn tiêu vong của nhà Hán.

Nàng là con nuôi của Tư đồ Vương Doãn. Khi Vương Doãn đang trăn trở tìm cách tiêu diệt loạn thần Đổng Trác và kiêu binh Lã Bố (con nuôi của Trác) thì nửa đêm bắt gặp Điêu Thuyền ra ngồi dưới hoa. Bỗng nhiên thấy những cành hoa lung linh rủ xuống và mặt trăng trên bầu trời lẩn nhanh vào đám mây, vị Tư Đồ mới khen rằng sắc đẹp của nàng khiến ánh trăng cũng phải xấu hổ mà lu mờ. 

Từ đó, Vương Doãn dùng Điêu Thuyền làm mồi nhử để 2 bố con Đổng Trác – Lã Bố chia rẽ, tàn sát lẫn nhau. Lã bố từ chỗ theo phò bố dượng chống lại liên minh 18 lộ chư hầu trong đó có Tào Tháo, Viên Thiệu, Lưu Bị,.v..v… đã quay sang cắt cổ cha nuôi để chiếm được Điêu Thuyền làm vợ.

Sau khi Lã Bố bị Tào Tháo diệt, tung tích và số phận của người đẹp khiến nguyệt thẹn hoa nhường  này đến nay vẫn chưa rõ ràng bởi mỗi nguồn tài liệu có mỗi cách phân tích và giải thích riêng.

……………………………..

Giống như những người đẹp trên, Đại mỹ nhân Việt hoặc có thể là người thật từng được sách sử tụng ca, hoặc có thể đã vươn lên trở thành biểu tượng trong nhiều tác phẩm thi, ca, nhạc, họa kéo dài suốt chiều dài của lịch sử dân tộc. Trong số đó, không thể không nhắc đến Mỵ Châu, Dương Vân Nga và Huyền Trân Công chúa.

Mị Châu – Vẻ đẹp khiến hoàng tử ngoại bang quên thân, bỏ cơ đồ.

Câu chuyện An Dương Vương mất cảnh giác bởi tin lầm chàng rể quý, xét trên góc độ Quốc gia - Dân tộc, là thời điểm đánh dấu bắt đầu cả ngàn năm bị Bắc thuộc của dân tộc Việt. Mối tình của Mỵ Châu, con gái vua Âu Lạc với Hoàng tử gián điệp phương Bắc Trọng Thủy chính là căn nguyên gây nên sự mất cảnh giác ấy.

Theo bộ Đại Việt Sử ký toàn thư của Sử gia Ngô Sĩ Liên - phần ngoại kỷ chép lại: “Bà là con gái duy nhất của vua An Dương Vương, năm 210 TCN. Triệu Đà  là quan lại của nhà Tần ở Quảng Đông mang binh sang xâm lược Âu Lạc nhưng bị An Dương Vương đánh bại, Triệu Đà biết không đánh nổi bèn dùng kế cầu hoà, An Dương Vương đồng ý, nhân cơ hội đó Triệu Đà cầu hôn Mỵ Châu cho con trai mình là Trọng Thủy và kết thông gia với An Dương Vương. Trọng Thuỷ sang ở rể tại Âu Lạc và đồng thời tìm hiểu các bị mật quân sự của Âu Lạc mà cụ thể là Nỏ thần. Mỵ Châu tin vào chồng nên đã để lộ và bị Trọng Thuỷ phá huỷ lẫy nỏ.

Sau khi phá nỏ thần, Trọng Thuỷ về Quảng Đông, năm 208 TCN Triệu Đà xua quân tấn công Âu Lạc, nỏ thần đã bị hỏng, An Dương Vương thua trận và mang bà chạy về phía Nam, tin lời chồng là Trọng Thuỷ hứa sẽ tìm mình, bà đã rút lông ngỗng trên tấm áo của mình rải dọc đường, Trọng Thuỷ cùng quân dựa vào lông ngỗng đuổi theo. 

Vua An Dương Vương chạy đến bờ biển cùng đường, gọi rùa thần Kim Quy lên cứu, rùa thần hiện lên bảo với ông, kẻ ngồi sau ngựa là giặc đấy ông quay lại nhìn thấy lông ngỗng dọc đường và rút gươm chém Mỵ Châu. Trước khi bị cha chém, bà có khấn rằng “Trung tín trọn tiết, bị người đánh lừa, xin hóa thành ngọc châu để rửa thù nhục này”. Sau khi bị vua cha chém chết, máu bà chảy loang mặt nước biển, loài trai biển nuốt vào bụng hoá làm hạt minh châu.”

Truyền thuyết trong dân gian nối dài câu chuyện sau khi thôn tính nước ta, Hoàng tử Trọng Thủy vì quá thương nhớ Mỵ Châu mà đau buồn lao xuống giếng tại Cổ Loa thành tự vẫn, bỏ lại sự hào nhoáng cùng tiền đồ vinh quang kế tục ngôi báu của mình.

Nàng Mỵ Châu với tình yêu ngây thơ, thánh thiện (“Trái tim nhầm chỗ để trên đầu” – Thơ Tố Hữu) đã vô tình trở thành quân cờ của những thủ đoạn chính trị hiểm độc.

Không có nhiều tài liệu nói đến sắc đẹp của người con gái có giá bằng cả nghìn năm độc lập dân tộc này song từ tình tiết ông vua tương lai (Trọng Thủy) sẵn sàng bỏ hết giang sơn gấm vóc chỉ vì không còn Mỵ Châu trên đời và câu chuyện máu nàng hóa Ngọc trai cũng có thể hình dung ra vẻ đẹp hoàn mỹ từ ngoại hình, tâm hồn đến nhân cách của người phụ nữ ấy.  Xem ra nàng còn trên cả các Đại mỹ nhân từng liệt kê.

Dương Vân Nga – Mẫu nghi thiên hạ của 2 triều đại

Bà là Hoàng hậu của Đại Thắng Minh Hoàng đế Đinh Bộ Lĩnh, cũng là Hoàng hậu của vua Lê Đại Hành

 Theo chính sử, sau khi dẹp yên loạn 12 sứ quân, dựng nên quốc gia Đại Cồ Việt thống nhất, Đinh Tiên Hoàng  bị Đỗ Thích ám sát. Triều đình non trẻ đứng trước nguy cơ phân rã do mâu thuẫn nội bộ, xã tắc cũng lâm nguy bởi ngoại bang Chiêm tặc cùng Tống giặc lăm le nhòm ngó. Thái hậu Dương Vân Nga khi ấy giữ vai trò nhiếp chính đã khẳng khái trao Hoàng bào cho Thập đạo tướng quân Lê Hoàn, đưa ông lên làm vua mới. Từ đó ổn định triều đình, mở ra nhà Tiền Lê với các chiến công phá Tống, bình Chiêm vang dội

Ngoài một con trai là Đinh Toàn có với người chồng trước, Hoàng hậu Dương Vân Nga cũng sinh một ái nữ cho vị vua đầu tiên của nhà Lê – Công chúa Lê Thị Phất Ngân – Công chúa sau này cũng là Mẫu nghi thiên hạ của nhà Lý với việc được gả cho Điện tiền chỉ huy sứ Lý Công Uẩn (Lý thái tổ)

Nói về vẻ đẹp của Hoàng hậu 2 triều, cũng là mẹ vợ của vị vua khai sinh ra triều thứ 3 (nhà Lý), trong dân gian vẫn lưu truyền những câu ca dao về bà. Theo Hoàn Vương ca tích – Sản phẩm của nhân dân Hà Nam dài gần một vạn câu lục bát thì, bà không chỉ đẹp mà còn tràn đầy sinh lực:

“…Môi son rừng rực, mặt hoa rờn rờn

Mắt kia sao mọc cờn cờn

Cổ kia đã trắng lại tròn hân hân…”

Đến nỗi, mỗi bước đi cũng làm cả một vùng thiên nhiên bừng sáng, xao động:

“… Đồi đông điểm ngọc, đồi tây mây vàng

Suối trong tựa ánh nguyệt tràn

Mây ngồi xổm, cá lượn đàn lên mây

Chim kề mỏ, bướm xỏ mày

Bao nhiêu suối chảy thành cây đàn cầm…”

Dòng sông Vân tại Ninh Bình ngày nay chính là từ tên “Vân sàng” mà ra. Tương truyền sau khi dẹp yên loạn bờ cõi, Thái hậu nhà Đinh Dương Vân Nga đã đón Tân vương Lê Đại Hành trên dòng sông này và cả hai đã trao nhau những gì của tình yêu hạnh phúc nhất. “Vân sàng” nghĩa là “giường mây”.

Huyền Trân công chúa – Một dải Giang sơn chỉ đáng làm của hồi môn

Công chúa sinh năm 1287, là con Thái thượng hoàng Trần Nhân Tông và là em gái Hoàng đế Trần Anh Tông. Năm 1306, vua Chiêm  Thành là Chế Mân vì say mê, ngưỡng mộ tài sắc của nàng mà nhiều lần sai sứ giả sang diện kiến nhà Trần với mong muốn có được đóa quốc sắc thiên hương đang rực rỡ trong mùa xuân thứ 19 này về làm hoàng hậu. Và lo lắng nhà Trần còn chưa đồng ý, quốc vương xứ Chiêm Thành không ngại ngần cắt luôn hai phần lãnh thổ rộng lớn là châu Ô và châu Lý dâng lên làm của hồi môn.

Về cuộc đời “thân này ví xẻ làm đôi”, nửa vì hạnh phúc cá nhân, nửa vì đại cục quốc gia của công chúa, Đại thần triều Nguyễn Hoàng Cao Khải cũng là một nhà sử học đã viết: “…Hai châu Ô Lý vuông ngàn dặm – Một gái Huyền Trân của mấy mươi…!...”

Vì mối quan hệ tốt đẹp giữa hai quốc gia Đại Việt – Chiêm Thành lại được sâu sắc hơn bởi mối tình Huyền Trân – Chế Mân đã kéo triều đình hai nước càng thêm gắn bó, đoàn kết, góp phần không nhỏ trong đại thắng quân Nguyên Mông của thời kỳ “Hào khí Đông A” còn lưu lại những trang vàng chói lọi đến ngày nay.

Chỉ một năm viên mãn cuộc sống vợ chồng thì vua Chế Mân đột ngột băng hà (1307). Ở tuổi 20, hoàng hậu Huyền Trân trở về quê nhà và đầu gia phật giáo tại núi Trâu Sơn (thuộc Bắc Ninh ngày nay) và được thọ giới bồ tát sau đó.

Bà mất ngày mồng 9 tháng Giêng năm Canh Thìn (1430).  Dân chúng quanh vùng thương tiếc tôn bà là "Thần Mẫu" và lập đền thờ cạnh chùa Nộn Sơn. Ngày bà mất sau này hàng năm trở thành ngày lễ hội đền Huyền Trân trên núi Ngũ Phong ở Huế.

Các triều đại sau đều sắc phong bà là thần hộ quốc. Vua triều Nguyễn ban chiếu đền ơn công chúa "trong việc giữ nước giúp dân, có nhiều linh ứng", nâng bậc tăng là "Trai Tĩnh Trung Đẳng Thần"

Nhiều tài liệu viết về nàng công chúa xinh đẹp góp công mở rộng giang sơn (chính sử, ngoại sử, thơ, ca, nhạc, họa,…) đều chưa có cái nhìn thống nhất. Tuy nhiên, xét trên các tiêu chí về “Đại mỹ nhân” ở trên, có thể trích dẫn lưu bút của Nguyên Phó chủ tịch nước Trương Mỹ Hoa lưu tại điện thờ Huyền Trân Công Chúa ở Huế làm luận cứ chứng minh: “Có những vấn đề của phụ nữ phải được giải quyết từ Quốc gia, có những vấn đề Quốc gia phải giải quyết từ người phụ nữ”

………………..

Như vậy, lịch sử nước Việt mấy ngàn năm không thiếu những bóng hồng đầy đủ tiêu chuẩn để lưu danh trong kho tàng tri thức của thế giới về vẻ đẹp, tài năng, sự hi sinh và ảnh hưởng chính trị (cả chủ động và thụ động) với tên gọi “Đại mỹ nhân”…. Vì bài viết đã khá dài nên chưa thể kể ra hết… Mong ai đó có sự quan tâm hoặc đồng quan điểm sẽ tiếp tục viết thêm.

Trần Anh Tuấn