Lựa chọn tinh túy…

Năm lớp 8, mình được trường chọn vào đội tuyển điền kinh thi Hội khỏe phù Đổng.

Năm 3 đại học, mình được khoa chọn vào đội tuyển thi Tư tưởng Hồ Chí Minh.

Sau đại học, mình ứng tuyển và được chọn làm Trưởng phòng một viện tâm lý.

Tiếp đấy thì có thôn nữ chọn mình làm chồng, rồi thì 3 ả tố nga chọn làm một cái cột của gia đình…

Nghĩa là mấy chục năm, cuộc sống đã sàng, chọn rồi lọc mình để ra cái thằng người như ngày hôm nay.

Và đương nhiên, đang có nhiều bạn bè đồng trang lứa vượt mình. Lý do họ vượt, hoặc tư chất họ nổi trội hơn, hoặc được sinh ra trong gia đình ưu thế hơn, hoặc học qua trường chuyên lớp chọn, hoặc tham gia các lò đào tạo năng khiếu chuyên sâu.

Trong đó, trường năng khiếu, lớp chọn, trung tâm đào tạo chuyên sâu… về mặt bản chất, chính là tiền thân của đề án đào tạo nhân lực tinh hoa mà ông Giám đốc Sở Khoa học và Công nghệ Hà Nội cùng tên Trần Anh Tuấn thông tin trong hội nghị đối thoại với thanh niên Thủ đô năm 2025 "Thanh niên Thủ đô: Khơi dậy khát vọng - Tiên phong sáng tạo - Hành động trách nhiệm".

VNE cho hay, trích: “Giám đốc Sở Khoa học và Công nghệ Hà Nội Trần Anh Tuấn cho biết Sở đang trình thành phố đề án đào tạo nguồn nhân lực theo nhiều dạng, nhiều cấp độ. Ở dạng thứ nhất, Hà Nội sẽ đào tạo khoảng 50.000 nhân lực số chất lượng cao theo hình thức đặt hàng tại các trường đại học, học viện.

Thành phố có thể tuyển chọn sinh viên năm thứ hai, năm thứ ba theo bộ tiêu chí yêu cầu cao, sau đó đặt hàng đào tạo, chi trả kinh phí để các cơ sở giáo dục đào tạo theo định hướng, tập trung vào các công nghệ chiến lược và lĩnh vực thành phố có nhu cầu. Sau khi tốt nghiệp, nguồn nhân lực này sẽ được sử dụng và cam kết cống hiến cho thành phố trong một thời gian nhất định.

Dạng thứ hai là chương trình xuất sắc Next 1.000. Thành phố sẽ bố trí kinh phí tuyển chọn khắt khe các cử nhân, kỹ sư tốt nghiệp thuộc các ngành công nghệ chiến lược, đồng thời chi trả học phí để cử đi đào tạo tại các cơ sở giáo dục hàng đầu thế giới. Sau khi hoàn thành chương trình, những người này phải cam kết làm việc cho Hà Nội ít nhất 5 năm. Chương trình dự kiến triển khai từ năm 2026.

Ở dạng thứ ba, Sở Khoa học và Công nghệ sẽ phối hợp với Sở Giáo dục và Đào tạo, Sở Nội vụ đào tạo "tinh hoa" với hai cấp độ. Cấp độ thứ nhất là tuyển chọn học sinh xuất sắc từ bậc trung học cơ sở, tách riêng để đào tạo theo chương trình học cao hơn, toàn diện hơn, có sự hỗ trợ của trí tuệ nhân tạo, chuyển đổi số và chuyên gia trong, ngoài nước. Cấp độ thứ hai là chọn lọc theo gen để đào tạo tinh hoa đến khi trưởng thành, trong đó có việc nghiên cứu khoa học về thai giáo.

Theo ông Tuấn, với lực lượng trẻ hiện nay, thành phố sẽ tuyển chọn ngay từ giai đoạn là cử nhân, kỹ sư để đưa vào các chương trình đào tạo như Next 1.000. Sau vài năm, Hà Nội sẽ hình thành lực lượng lao động chất lượng cao, trước hết phục vụ thành phố, sau đó đáp ứng nhu cầu của doanh nghiệp toàn cầu đầu tư vào Hà Nội” – hết trích.

“Dạng thứ ba” với “2 cấp độ” gây sóng gió trên mạng xã hội bởi vô số phản ứng, phản biện, phản bác, thậm chí chê trách nhiều nhất. Những tiếng nói mạnh mẽ ấy đã giúp đời sống thời sự những ngày cuối năm thêm sôi động. Quan trọng hơn, tri thức tỏa sáng khi nhiều người thêm hiểu biết và chắt lọc kinh nghiệm bày tỏ quan điểm hơn sau những lý lẽ, thảo luận, tranh luận.

Quan trọng đặc biệt nữa: "dạng thứ 3" nói riêng và đề án ấy nói chung - như đã nói, có thể là “hậu bối” của “lớp chọn”, “trường năng khiếu” -  hình thành trên căn cứ của khoa học về phát hiện tiềm năng, khoa học thai giáo phát triển như vũ bão trong thời đại ngày nay.

Và vì là đề án, nó có thể mang dấu ấn cá nhân nhưng thường là tâm huyết, trí tuệ của không chỉ cá nhân.

Một ý tưởng thú vị cần được phân tích, thử nghiệm thay vì vội vàng võ đoán. Nếu một đầu tàu của đề án vì lý do nào đó mà gián đoạn công tác triển khai ý tưởng thì cách thức giống như thay ngựa giữa dòng đó e không phải là cách thức đến từ những quyết định mang tính thiên tài?.

Các cụ nhà ta nói “Con vua rồi lại làm vua” hay “Hổ phụ sinh hổ tử”… có lẽ một phần cũng vì lý do phát hiện, đào tạo để ấn định gen thiên tử, gen giống nòi chăng?

Trả lời: Có thể!

Trần Anh Tuấn