Hồi kết ở thì tương lai

Ngày suýt soát 7 năm trước này, mình rón rén chạm mặt sau bức tranh tươi sáng ngành giáo dục 2018 - https://plo.vn/nhung-tran-dau-dang-tiec-trong-linh-vuc-giao-duc-nam-2018-post508386.html

Những tưởng bĩ cực tới thái lai, bức tranh ấy cải thiện để đẹp toàn diện từ trước tới sau, và thực tế cơ bản chừng ấy thất niên chỉ là những gây hấn qua lại kiểu thăm dò.

Nhưng hôm nay, 15-12, khi Bộ công an thông tin vụ án ăn chặn tiền A80 thì té ra cuộc so găng giữa chuẩn mực và nghịch chuẩn mực vẫn tiềm ẩn những cú ra đòn mang tính quyết định. Rất hiếm khi có chuyện thầy gian lận trò.

Và cú ra đòn ấy là chí mạng đối với xã hội!.

Tất nhiên, nguyên tắc suy đoán vô tội đang đóng vai trò kéo dài thời điểm hấp hối giữa lằn ranh phạm pháp với vô can. Tuy nhiên, việc khởi tố thầy hiệu trưởng Cao đẳng du lịch Hà Nội Phạm Văn Long cùng cộng sự đang gián tiếp cổ vũ giả thuyết vùng cấm của mối quan hệ Quân, Sư, Phụ - Vua tôi, thầy trò, cha con - đang hoen ố.

Nó hoen ố vì một chữ tiền? Có thể!

Nhưng vượt trên "có thể", khả năng chắc chắn hơn là nó hoen ố bởi những màn “giao đấu” của từ ít nhất năm 2018, khi năm đó thay vì chuông báo động lại trở thành tiếng kèn đám ma của một số thể loại trong ngành giáo dục tự vỗ ngực là “gương sáng”.

Mình sẽ lảng đi câu trả lời với con gái nếu nó hỏi gai góc vụ án trên…

Tuấn Anh

Nỗi buồn kiêu ngạo

 Những đứa hèn như mình thường có lợi thế là chẳng mấy khi  nhức đầu.

Ai nói gì đều thấy có mặt đúng, vì mình biết diễn giải lời họ theo suy luận của họ.

Hiếu thắng là khái niệm đáng khinh bỉ bởi nó bộc lộ sự bon chen ít nhiều mang tính thâm hiểm.

Trên đời này không nhiều nhân vật tuyệt đối.  Bởi, đã tuyệt đối thì chỉ có ngài chứ không có đứa

Ác như (có thể) Đoàn Văn Sáng hay hiền như (quan niệm lâu nay) cô Tấm thì cũng chỉ là chuẩn mực ác/thiện trong tình huống cụ thể.

Nên hèn, như trên nói, có lợi ở chỗ dễ bao dung với những động tác vỗ ngực kiểu “trên có trời, dưới có tao”.

Nhưng, trong thảo luận, tranh luận, khẩu chiến, cãi vã, thậm chí tốc váy mấy hôm nay về một sản phẩm tinh thần cá nhân, cái sự hèn đầy kiêu hãnh của mình dường như bị sỉ nhục.

Bởi có một số lý lẽ của tiến trình từ thảo luận tới tốc váy ấy chỉ có thể gọi tên bằng một chữ tởm.

Nuốt lại bãi đờm của đứa khác, hình như chỉ thiêng liêng với những cặp đôi yêu nhau…

Trần Tuấn

3 câu hỏi trong sáng se lạnh

Gần bốn chục năm biết tới cờ tướng, mình nắm nằm lòng những nguyên tắc hoặc ví von của món này, như Cờ tàn pháo hoàn, Tốt nhập cung tướng khốn cùng…

Nhưng nằm lòng không đồng nghĩa với thông thạo và vận dụng đúng. Như hôm nay, một bạn chơi mất liên tiếp đôi sỹ, mình bình “nguy rồi!”… thế mà chỉ vài nước sau, bên nó… thắng.

 

Giật mình! Té ra câu “Cờ mất sỹ như đĩ mất váy” không là sự cảnh báo mối nguy thua cuộc như 4 thập kỷ nay mình hiểu, kiểu bị lột báu vật bảo vệ. Mà chỉ là cái váy ấy không quá quan trọng.

Giật mình hơn khi vào Google để xác thực cách hiểu mới của mình thì hầu như không xuất hiện câu kinh nghiệm ấy trên bảng tìm kiếm.

Tiện máy tính, dùng 10 ngón tay ngây thơ gõ thêm vài lời dân dã “Chớ nên bì phấn với vôi/ Bì… x… con đĩ với môi anh thợ kèn”, “Sồn sồn như x phải lá han”, “Dạy đĩ vén váy”, “Y dài, z lại khô khô/ Ngỏng lên một tí cho cô vừa lòng”… thì sự khan hiếm thông tin tương tự.

Nghĩa là dường như thuật toán của Google và các mạng xã hội khác tự động một cách máy móc phân loại những ngôn ngữ mà nó hiểu là dung tục hoặc bạo lực, trong khi không chịu hiểu tới tận cùng nội dung?.

Nghĩa là các ứng dụng công nghệ trên đã can thiệp vào việc làm mai một vốn sống dân gian phong phú?

Nghĩa là khi chặn một cách có chủ ý, Google và những mạng xã hội kia đang rất mất dạy với văn hóa Việt Nam?

Trần Tuấn

Bầu trời...

 Giống như Lê Hoàn đuổi được Tống mà vừa có nước Đại Cồ Việt, vừa có vợ vua Đinh, Hồ Quý Ly mà dẹp được giặc Minh thì đại tội tiếm ngôi nhà Trần đã được xóa trắng.

Thực dân Anh, Phát xít Đức, Đế quốc Mỹ đại chiến thì đại chiến nhưng 3 nền tảng tư tưởng tạo nên những quốc gia đầu sỏ ấy đều bằng cách này hay cách khác góp phần vào không khí văn minh mà nhân loại đang hít thở của 2025 hôm nay.

Nên từng có lúc mình nghĩ chân lý như quân cờ, lịch sử là thể loại gian thần uốn éo ba tấc lưỡi, và thực tế đôi khi giống bức tranh được bôi tẩy bởi đồn đoán dân gian.

Chỉ thế giới tưởng tượng, ít nhất đến bây giờ còn giữ được sự tinh khiết. Thế giới ấy như sự si mê nghìn năm của Thủy tinh với Mỵ nương, như niềm hả hê thâm độc của nàng Tấm với tình mẫu tử mẹ con Cám, như các đồn đoán thú vị xoay quanh đêm hầu hạ nguyên thủ của Nguyễn Thị Lộ trong thảm án Lệ Chi Viên.

Và như mình sáng nay, khi ngước mắt lên bầu trời và khả tín ông trời đang mang bầu!

Tuấn Trần

Thấm!

Một bên vắng, một bên đông

Một chan nhức nhối, một không có gì

Mới đăm chiêu chuyện ở, về

Tâm tư đã thấm niềm quê mặn mòi…

Tuấn Anh

Tư cách nhìn từ vụ Ngân 98

Hôm nay xuất hiện một đề tài thú vị mang nhiều tiềm năng gây tranh cãi … bất tận.

Là sau khi bị khởi tố, bạn Ngân 98 xuất hiện trên Internet với vô số hình ảnh hoặc bị còng tay hoặc khu vực cổ tay được can thiệp bằng kỹ thuật che mờ.

Vậy có còng tay và không rõ còng tay - hàm ý “bảo vệ nhân phẩm” và “thông tin bằng hình ảnh trung thực -  có nguy cơ trở thành cuộc chiến bàn phím với bất cứ cá nhân/tổ chức dùng mạng xã hội ngưỡng mộ hoặc bỉ bôi hành trình nhân cách của người đẹp Ngân.

Đạo đức, trong trường hợp này, là một khái niệm tự thân của mỗi cá nhân mê bàn phím.

Đứng về phía quy kết hoặc đứng về nguyên tắc suy đoán vô tội là 2 quan điểm đối chọi nhau nhưng… đều hợp lý.

Vì là đối chọi nhưng đều hợp lý, nên việc bạn Ngân bị còng hay không rõ bị còng (mở rộng ra là các nghi can/bị can/bị cáo bị che mờ hay công khai nhân dạng) đều là những giá trị tự thân, nói cách khác là mang tính cá nhân.

 Còng số 8 cũng có thể xếp thành hơn 1 trái tim... Bởi thế, điều quan trọng là hình ảnh, tư cách của bạn thể hiện thế nào qua bàn phím.

Tuấn Trần

Khai phím tháng 10

Giống như bệnh tật giúp khoa học y tế phát triển, tồn tại kẻ xấu mới đẻ người hùng, bão lụt rèn bản lĩnh vùng thiên tai, kích thích thị trường vật liệu xây dựng… thì camera AI giảm mệt mỏi ra đường của cán bộ, chiến sĩ và đặt nụ hôn mặn mòi xuống hạ tầng giao thông.

Triết học Duy vật biện chứng nói vật chất quyết định ý thức. Với tuyến đường cho phép lưu thông 50 km/giờ mà bạn bình thản khuất phục 5 cây số trong 60 phút thì tinh thần thượng tôn văn minh của bạn đượm phẩm chất nhẫn nại. 

Còn nếu nóng ruột, cằn nhằn và cụ thể hóa bằng hành vi láu táu lượn lách, lấn làn, leo lề thì đương nhiên tự thêm tên mình trong danh sách thiểu số vài trăm chàng nàng đón giấy gửi tận nhà.

 

Nghĩa là thực trạng đáp ứng nhu cầu di chuyển tới nơi hăng say cống hiến của mỗi cá nhân, dù chưa như mong muốn, nhưng góp phần lớn cổ vũ các bộ óc tham gia đường đua mang tên Đổ thừa, Phán xét. 

Đường đua chưa thấy vạch đích, vì thế anh trọng tài Giải pháp, chị tài trợ Cảm thông, ông ban tổ chức Khoa học không phải quá áy náy trước mức KPI nhiệm vụ của mình.

Hãy cứ để tiếng trống Ý chí vang dồn dập lâu lâu trên những cung đường 50, 60, 100 km/giờ.

Quay lại ý đầu bài, kết luận, mọi sự vật, hiện tượng trên đời đều có giá trị, kể cả… lá cây khô.

 

Trần Tuấn

Ông Đinh La Thăng

Ngó sơ thời gian hơn chục năm nói đích danh cá nhân của mình trên Facebook, ông Đinh La Thăng là nhân vật mang tới cảm hứng hàng đầu, xếp trên Đoàn Ngọc Hải và Quan Vân Trường.

Từ thời điểm chỉ đạo xây cầu bộ hành cho bệnh nhân/người nhà bệnh nhân ung thư tới lúc mất mọi chức vụ, ông ấy luôn là một câu hỏi về tính cách hoặc bốc đồng, hoặc bất cần, hoặc kiêu ngạo, hoặc trắc ẩn, hoặc cả 4.

 

Nay nghe tin người mang lại liên tưởng giữa Đông ky sốt và nhà văn Hộ trong Đời thừa ấy không xuất hiện ở danh sách Đặc xá… tự dưng nghĩ nhân vật luôn tuyên bố đầy hơi hướng đột phá này có vẻ như phải đăm chiêu bởi số phận pháp lý rất đúng quy trình.

Dẫu sao, số phận ấy đến giờ vẫn chỉ trên dưới thập kỷ, so với trăm năm bia đá, nghìn năm bia miệng thì hãy còn xanh lắm.

Anh Tuấn

Chặng nghỉ

Nhạc vàng, cà phê phin và không gian xanh mát là 3 món quen của cuộc đời mà sáng nay mình tái thưởng thức, chỉ vẻn vẹn 25.000 đồng.

 

Ký ức, niềm luyến nhớ, nỗi trăn trở, những day dứt, hối hận và cả mảnh kiêu hãnh ngắn hạn… như dòng chảy vừa dằn dỗi, vừa thiết tha ùa vào tâm hồn vốn đang gằn trắng, khô khốc như cục vôi vừa ra lò của mình.

Mới thấy tư lự không ngẫu nhiên được chọn là trạm nghỉ trước chặng BOT mang tên hối thúc. Đăm chiêu cũng thế, như viên giảm đau cần thiết khuấy tan mọi sự tự thương, hằn học, háo thắng cùng hiếu danh đầy phi lý.

Mới thấy, trong cuộc đấu với đám tỉ phú về tận hưởng cuộc sống, 25.000 đồng của mình đủ sức mua cả thế giới.

Anh Tuấn

Hoa Lư - nơi khiêm tốn 3 triều đại

Hơn nghìn năm kể từ thời dựng nước, đất Hoa Lư của tỉnh Ninh Bình khiêm tốn khi chỉ là kinh đô của 3 triều đại đầu tiên Đinh, Lê, Lý. Một thiết lập giang sơn, một quét Tống và một tái quét ảo mộng xâm lược của phương Bắc.

 

Nhà mình ở phường Hoa Lư, mỗi lần từ TP HCM về đều kéo bộ ấm chén uống chè cùng thuốc lào lên sân thượng. Đêm ngủ giữa vằng vặc trăng sao, lúc thì mơ thấy điệu phất dũng mãnh của cờ lau Đinh Bộ Lĩnh, lúc nghe tiếng gươm khua trong ý chí Lê Đại Hành hoặc tiếng chuông trầm lắng trong ván cờ Lý Công Uẩn.

 Đôi lúc lười biếng, giấc mơ chỉ bơi tới bến Vân Sàng, nơi vợ của Đinh Bộ Lĩnh và chồng của hoàng hậu vua Lê tình tự thì tỉnh.

Nằm đè lên những giấc mơ ấy thì thấy chung quanh hiện lên một loạt quân hầu.

Nên, không nhiều thì rất nhiều, Hoa Lư 3 triều đại mà đến nay chưa ngừng tăng cấp sóng gió lịch sử, là một phần của mình. Và điều ấy từng được quả quyết từ 1/5 thế kỷ trước:

“...Đất Ninh Bình, một chàng trai

Tuổi ngoài hăm chục vẫn hoài cô đơn

Thông minh hơn cả tiếng đồn

Mộng cao, chí lớn: Giang sơn thu về!

Dáng nam nhi hết chỗ chê

Phong lưu là tính, đam mê là thần

Bảy năm lưu lạc phong trần

Gió sương càng vững bước chân anh hùng

Đệm “Anh”, tên “Tuấn”, họ “Trần”

Chỉ nghe qua đến quỷ thần cũng ghê…”

Và cũng vì tư chất bất đắc dĩ ấy, mình chẳng thèm thạo toán thì cũng biết mọi điều phi logic.

Trần Tuấn

Án tử

 Mình thích quan điểm bỏ án tử hình đối với mọi hành vi.

Đơn giản là vì ai cũng có nghĩa vụ chết khi thực hiện sứ mệnh với quy luật tự nhiên, nếu chết sớm so với kế hoạch tức lười biếng và thoái thác trách nhiệm trước thế giới.

Bỏ án tử hình cũng là phá thế độc quyền của những hù dọa về tái sinh, kiếp trước hay thế giới bên kia. Bởi, quan điểm về cuộc sống duy nhất mới chính là điều khiến người ta trân trọng để kìm giữ bản thân hơn.

 Bỏ án tử dù có thể gây bức xúc tức thời với phía bị ảnh hưởng - vì cuộc sống mà, những mối quan tâm khác giúp phía bị ảnh hưởng  ấy lãng quên, thậm chí quên phắt -  nhưng nó đồng nghĩa với ban ân huệ tuyệt đối cho bị án, người thân bị án và rộng hơn nữa.

 Nói chung, bỏ án tử hình tức là khai tử một tư duy có vẻ như lỗi thời.

Tuấn Trần

Cuộc đấu chóng vánh?

 Dưới quan điểm nghề, mình hi vọng trí tuệ nhân tạo (AI) và đa số hoạt động đời sống nói chung, báo chí nói riêng không tái diễn cuộc chiến chóng vánh như xe ôm truyền thống và xe ôm công nghệ vài năm trước.

Tuy nhiên, cứ nhìn vào những bước tiến vũ bão của AI thì “hi vọng” trên không nên dùng như một con châu chấu ngoan cố đá xe.

Vì chắc chỉ vài tháng nữa, AI thông qua tích hợp các kiểu camea, hoàn thiện phân tích tình huống, tối ưu công nghệ đọc khẩu hình cũng như ngôn ngữ đời sống… có thể tự động viết những bản tin, bài điều tra thật và sắc sảo hơn cả chuẩn sự thật bây giờ.

Khi ấy, nó là phẳng mọi giới hạn thông tin và ném vào trán bất cứ đại phóng viên nào nỗi mặc cảm của chú ốc sên trên đường đua với hỏa tiễn.

Như chiều nay, thử chú Chat GPT, nguyên văn “Góc này là nơi tôi làm việc ngày cuối tuần. Từ những đồ vật và không gian như trong hình, ông thử viết khoảng 200 chữ tưởng tượng về một sở thích của tôi xem” – thì non 2 giây, nó nhận diện và mở rộng được những đồ vật khó như hộp quẹt, khói thuốc, điếu cày, tượng Di Lặc, nhựa tái chế…

 

Nên, một số lời tự huyễn hoặc như “AI chỉ là công cụ”, “sử dụng AI để hoàn thiện bản thân”, “AI vô tri”… dường như đang trở thành một dạng ngụy biện mang liều lượng thuốc an thần khá cao.

Vậy, ứng xử với nó sao nhỉ? – Có khi nào những sản phẩm kiểu thô kệch, vụng về, đồ cổ một cách thành thật… lại là đối trọng lớn của bọn tinh vi cùng diêm dúa AI?

Có thể lắm!

Tuấn Trần

 

 

Đặc cách lòng se điếu

 

Nhân mấy nay ồn lên chuyện khoe lòng se điếu dài như đàn lợn, mình tính tán điều gì đó hay ho nên tìm lại câu “Thứ nhất động phòng thứ nhì lòng lợn” của các cụ - ý nói 2 thứ sướng nhất nhì trong đời.

Té ra nhầm mấy chục năm! Nó chính xác là “Thứ nhất phạm phòng thứ nhì lòng lợn”. Tức là mối nguy thượng mã phong và tào tháo đuổi.

Cũng tức là chỉ sai 1 chữ thôi mà từ đỉnh cao tâm đắc xuống đáy vực tâm tư.

Nhưng phải thừa nhận có tán dương hay cảnh báo thì nhiều món về lợn ngon. Tới nỗi nó được đưa lên thành tiêu chuẩn thẩm mỹ của một thời khi liên tiếp xuất hiện những từ lóng kiểu “thả lợn” để trầm trồ vòng 1 của phái đẹp. Rồi nghệ thuật thứ 7 cũng đặt gạch cho một bộ môn nằm trong tứ khoái.

Còn “con lợn” nếu được dùng để đối đáp nhau trong giải quyết mâu thuẫn thì hậu quả có thể xuất hiện thêm ngày giỗ đầu của yêng hùng nào đó.

Nghĩa là lợn từ bao lâu nay vừa nguy hiểm, vừa dễ thương. Có điều, bộ phận của loài dễ thương cùng nguy hiểm ấy khi được khu biệt trong một cuộc kiểm tra với lý do “lòng se điếu được rao bán đầy thị trường là hành vi gian lận thương mại” thì cái tầm của lợn còn cao vút nữa.

Vì những bọn như đít gà (phao câu), phân bò (nậm pịa)… nhiều khả năng cũng nhao nhao đòi kiểm tra riêng cho mà xem.

Tuấn Anh

 

Lựa chọn…

Muốn tỏa sáng thì hãy sử dụng bóng đêm!

Dù thắng hay thua, 1 ván cờ chất lượng phải ngốn tối thiểu nửa giờ đồng hồ. Dưới lượng thời gian ấy, cờ mất đi vẻ đẹp của thưởng thức trí tuệ.

Còn đánh cờ 1 mình thì chưa khi nào thú vị, bởi ngoài biết tỏng tòng tong đối phương thì việc bại hay thành đều chẳng thể thoải mái.

Tôi bây giờ chỉ ngắm bàn cờ để tính nước đi cuộc sống.

Vung tay phạt gió thì có vẻ thâm thúy vậy, thật ra thì quay lại tuyên ngôn ban đầu, có chút đổi màu.

Kiểu này hoặc tương tự kiểu này, rằng: Muốn trở thành đấng đàn ông lý tưởng, hãy tới nơi chỉ toàn phụ nữ.

Cựu thanh niên Trần Huyền Trang trong Tây Du Ký từng hùng hồn chứng minh điều đó khi qua nữ nhi quốc.

Rồi ta lại gặp lại ta

Rồi ngày tháng ngày hôm qua-bây giờ

Rồi cuộc đời đắm mộng mơ

Rồi như đang lở 1 bờ thế gian…

 

Vầng trăng mãi 1 khuôn vàng

Mùa thu mãi vẫn dịu dàng nắng thu

Mãi là rừng rậm âm u

Mãi xanh là biển, mãi ru là hời…

 

Chán đời ngửa mặt lên giời

Đã như thế, thế thì thôi chán gì

Lối mòn cứ thế mà đi

Hành tinh còn quẩn chứ gì riêng ai!

Trần Tuấn

Bình minh?

Ta lạc giữa rừng bằng hữu

Hồ nghi mọi thứ chân tình

Tự thấy cuộc đời như võng

Chênh chao đôi nẻo bình minh...

Một nẻo mặt trời trong mộng

Phía kia ngột ngạt gió lòng

Và rồi nơi chung chiêng ấy

Soi gương ta gặp chính mình

Tuấn Trần

Tự vấn

Dưới chân là cuộc sống

Trên đầu là cuộc chơi

Sáng chủ nhật gió nổi

Nôn nao đầy đủ thứ

 

Cà phê màu ẩn ý

Khói thuốc giễu bầu trời

Áo hồng phai ủy mị

Đè nghiến vào nắng xuân

 

Ta cứ mải phân vân

Giữa đôi miền số phận

Rồi gần như mất tất

Trên đầu và dưới chân

 

Hay là lại giàn trận?

Hay là cứ thoái lui?

Hay là kệ cụ đời?…

Tức là thôi, ta nhỉ!

Anh Tuấn

Khơi bút Xuân rắn

 

Hôm qua, 31-1-2025, là ngày khá đặc biệt. Chàng trai của chẵn 20 năm trước tái định vị bước chân dù lòng đã ngơn ngớt gió xôn xao.

Và vì nó khá đặc biệt nên trí nhớ phải chờ tới sáng nay để “sực nhận ra”. Dù vậy, tới chiều tối thì những ký ức mới rục rịch xếp hàng có lớp có lang.

 

Hi vọng một vài điều liên quan lý tưởng sẽ sáng như… kỳ vọng. Chứ cứ một lần nữa lặp lại chữ Quẩn thì chắc cái chữ đầy kinh hãi ấy rục rịch chuyển hóa sang vần Lẫn.

Quẩn (hay Lặp - thơ cũ, phiên bản độc nhất)

Rồi ta lại gặp lại ta

Rồi ngày tháng ngày hôm qua, bây giờ

Rồi cuộc đời chết mộng mơ

Rồi như đang lở một bờ thế gian…

 

Vầng trăng mãi một khuôn vàng

Mùa thu mãi vẫn dịu dàng nắng thu

Mãi là rừng rậm âm u

Mãi xanh là biển, mãi ru là “hời”

 

Chán đời ngửa mặt lên giời:

Đã như thế, thế thì thôi, chán gì!

Lối mòn cứ thế mà đi

Hành tinh còn quẩn chứ gì riêng ai.

Tuấn Trần

Lặng

Sóng xô con thuyền đi đâu

Để cho ai đó bạc đầu nhớ ai

Đăm chiêu nửa vạt áo dài

Lòng nôn nao gió thiên thai ùa về…

Đêm qua men lối bờ đê

Giật mình đánh thót... thấy gái quê đang rút dao găm.

Hồi 5 năm trước gọt được mấy câu vần vè trên. Tới tiết mục men lối bờ đê thì nín thở, không bước thêm được nửa chữ nào nên chữa ngượng bằng lối gieo vờ hài hước.

Nửa thập kỷ, thi thoảng thầm đọc và hơi hơi đau đáu với đoạn kết lỡ làng đó. Cho tới sáng nay rướn lên, kiểu như câu chuyện gặp xe buýt 2 tầng.

Đấy, chậm như mình nhưng biết cố gắng thì cũng sinh được sản phẩm tròn trịa trước… 6 năm.

 

Ả thơ ấy đây:

Sóng xô con thuyền đi đâu

Để cho ai đó bạc đầu nhớ ai

Đăm chiêu nửa vạt áo dài

Lòng nôn nao gió thiên thai ùa về…

 

Đêm qua men lối bờ đê

Niềm thương xước bởi 4 bề cỏ may.

Tuấn Anh